WASHINGTON - Geçtiğimiz yıl Suriye muhalefetine aralıklı silah sevkiyatı hız kazandığında Obama yönetimi Arap müttefiklerinden sadece bir çeşit silahı muhaliflerin ellerinden uzak tutmalarını rica edip durdu: omuzdan atılan ısı güdümlü (uçaksavar)füzeler.
ABD yetkililerinin uyarılarına konu füzelerin bazıları El Kaide ile ilintili terörist grupların eline geçebilir ve bir gün sivil uçaklara karşı kullanılabilirdi.
Ama bir ülke bu uyarıyı dikkate almadı: Qatar! Bu petrol ve doğalgaz zengini, küçük ülke kendisini kireçlenmiş Arap rejimleri ile savaşan muhalifler için vazgeçilmez bir ülke haline getirdi ve 2011'den beri Esed'e karşı savaşan muhaliflere silah sağlıyor.
Silahlar üzerine bilgisi ve istihbaratı olan dört orta doğu ve ABD'li yetkiliye göre yıl başından bu yana Qatar biri Çin yapısı FN-6'lardan oluşan iki omuzdan atılan füze transferini gölge bir silah temin ağını kullanarak bunları Mr.Esed'in hava kuvvetlerine karşı kullanan muhaliflere teslim etti. Silahların sevkiyatı ABD'li yetkililerin Obama'nın Suriyeli muhaliflere kısıtlı bir silah desteğini başlatma kararını beklediği dönemde Qatar ve muhalifleri destekleyen diğer ülkeler tarafından ciddi bir şekilde arttırmaya yeşil ışık yakması olarak anlaşılmış olmasının sonucu olabilir.
Qatar'ın savaşan Suriye muhalefetini destekleyen saldırgan çabası OrtaDoğu devletleri arasında öne çıkma çabalarını desteklemek için maddi gücünü kullanan bu devletin son küstahça(toyluğun verdiği atılganlık gibi bir kelime) hareketiydi ve bölgedeki ve batıdaki müttefiklerinin canını sıkarak şaşırttı.Bu stratejinin Qatar'ın uzun süredir lideri olan Şeyh Hammad bin Halife el Tani'nin yönetimi 33 yaşındaki oğluna devretmesinden sonra da sürmesi bekleniyor.
Batılı bir diplomat Qatar hakkında "Ağırlıklarından çok daha kuvvetli vuruyorlar." "Kimsenin cebine girmeyerek te herkesin dengesini bozuyorlar." dedi.
Ve ayrıca "Etkilerinin bir kısmı da öngörülemez olmalarından geliyor." diye de ekledi.
Mr.Obama Nisan ayında Washington'da özel bir görüşme esnasında ABD'li yetkililer Qatar yönetimi üzerine çok fazla baskı uygulama hususunda temkinli olsa da Şeyh Hamad'ı Suriye'de İslami radikalleri silahlandırmanın riskleri üzerine uyardı. Bir yetkili ise "Suriye arka bahçeleri ve takipçisi oldukları kendi çıkarları var." dedi.
Qatarlı yetkililer bu hususta konuşma taleplerine cevap vermedi.
ABD'nin Suriye mevzusunda Qatar üzerinde az etkisi var çünkü onların yardımına başka konularda ihtiyacı var. Qatar'ın başkent Doha'da politik ofis açan Taliban ile ABD arasındaki görüşmelere aracılık etmesi bekleniyor. Ayrıca ABD Merkez Komutanlığının Qatar'daki ileri üssü ABD ordusuna stratejik olarak hayati ama bir o kadar da istikrarsız olan bölgede bir komuta üssü sağlıyor.
Qatar'ın suriyeli muhaliflere desteği Muammer Kaddafi'yi devirmek için Libyalı muhaliflere olan desteğini artırmaya başladığı zaman başladı. Küresel gri silah pazarında aktif bir oyuncu olma yeteneği Boeing'den C17 askeri nakliye uçaklarını alıp Orta Doğudaki dayanıklı uzun menzilli uçaklara sahip ilk ülke olmasıyla arttı.
Libya'ya gönderilen makineli tüfekler, havanlar ve mühimmattan oluşan silahlar Obama yönetimi tarafından memnun bir sessizlikle karşılandı ama Qatar'ın buradaki İslamcılara silah sağladığının delilleri arttıkça ABD yetkililerinin endişeleri arttı.
ABD'li ve arap yetkililer kuzeyde İslamcıların kısmen Qatar'ın yardımları ile muhaliflerin en yetkin kısmı haline gelmesi ile endişelerini ifade ettiler. Suudi Arabistan yakın zamanda kontrolü Qatar'dan almaya ve Suriyeli muhaliflere silah temininin yönetiminde daha büyük rol almaya çalıştı fakat yetkililer ve dış uzmanlar Qatar kaynaklı silah transferinin devam ettiğini söylüyor. En büyük endişe Qatar'ın yıl başından itibaren göndermeye başladığı omuzdan atılan uçaksavar füzeleriyle ilgili. İnternete gönderilen videolar Suriyeli savaşçıları bu silahlarla Çin yapısı FN6'ları da içerecek şekilde gösteriyordu ve bazen de bunlar videolarda muharebe alanında da kullanılıyordu.
İlk videolar şubat ayında ortaya çıktı ve muhalifleri çatışmalarda daha önceden görülmeyen ve Suriye ordusu stoklarında olmadığı düşünülen Çin yapısı füzeleri kullanırken gösteriyordu.
Batılı yetkililer ve muhalifler füzelerin Qatar tarafından sağlandığını, bilinmeyen bir satıcıdan alınarak Türkiye'ye getirildiğini söylüyordu. Onlara göre bu sevkiyat Qatarlıların eliyle yapılan en az ikinci uçaksavar transferiydi. Önceki bir sevkiyat Doğu Bloku füzelerinden oluşuyordu ve Kaddafi'nin eski silah stoklarına aitti.
Batılı yetkililer ve muhaliflere göre sevkiyatlar küçüktü ve birkaç düzineden fazla değildi. Ayrıca muhalifler Çin yapısı füzelerin teknik problemleri olduğunu ve bazen ateşlemediğini söylüyor. İlk FN6'lar direk El Qaide bağlantılı gruplara değil de ABD destekli gruplara gittiğini gösterir şekilde ÖSO ile bağlantılı grupların elinde görüldü.
Amerikalı ve arap yetkililer Qatar'ın stratejisinin ideoloji(yönetimdeki ailenin İslamın politik hayatta belirleyici bir role sahip olmasının gerektiği inancı) ve daha dikbaşlı hesapların karışımı olduğunu söylüyor.
Ürdün ve Suudi Arabistan liderleri Obama ile buluşmalarında Qatar'ın sevkiyatları hakkındaki rahatsızlıklarını dile getirdiler ve Qatar'ın düşüncesiz bir strateji izlediğinden dem vurdular.
Mr.Obama'nın Şeyh Hamad ile 23 nisan'da Beyaz Saray'da yaptığı görüşmede Hamad silahların ABD'nin terör listesine aldığı El Qaide bağlantılı Nusret Cephesi'ne de gittiği hususunda uyarıldı.
Bir üst düzey Obama yönetimi yetkilisi "Qatar'lıların Nusret'in sadece Suriye'yi destabilize eden bir örgüt olmadığını anlaması önemliydi." dedi. Ve ekledi:"Onların bu silahlara sahip olmaması bizim ulusal güvenlik çıkarlarımızdandır."
Ama IHS Jane's Terörizm ve İsyanlar Merkezi'nde bir analist olan Charles Lister'e göre Qatar'ın son haftalarda kuzey Suriye'deki aşırı islamcı militan gruplara olan desteğini artırdığına dair deliller var.
Mr.Lister Qatar'ın Nusret Cephesi'ni silahlandırdığına dair herhangi bir ciddi delil yok ama halihazırdaki askeri dinamikler sebebiyle Qatar'ın sağladığı silahların özel olarak seçilen gruplara temini de aynı pratik sonucu doğuracak.
Yazdığı emailde "Qatar tarafından sağlanan herhangi bir silah kendilerine verilmese de Nusret Cephesi ile ortak yapılan operasyonlarda kullanılacaktır.
En azından bazı radikaller(aşırı demiş orj.metinde) ısıya güdümlü füzeleri ele geçirdiler ve videolarını gönderdiler. Amabu videolarda silahların kaynağı anlaşılamıyor ama Çin'de değil Doğu Bloğunda yapılmışa benziyorlar.
Yazının orjinal metni:
En azından bazı radikaller(aşırı demiş orj.metinde) ısıya güdümlü füzeleri ele geçirdiler ve videolarını gönderdiler. Amabu videolarda silahların kaynağı anlaşılamıyor ama Çin'de değil Doğu Bloğunda yapılmışa benziyorlar.
Yazının orjinal metni:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder